Grondstof

Het initiatief voor deze groepstentoonstelling ligt bij Karin Hoogesteger (kunstenaar) en Julienne Tullemans (hoofd exposities De Cacaofabriek). Zij selecteerden het diverse gezelschap, waarbij de gemeenschappelijke deler voor al deze kunstenaars is dat de grondstof naast het gebruikte materiaal, óók het thema is van het werk dat ze maken. Uiteindelijk vallen werk en grondstoffen bijna samen.

“In mijn werk zoek ik met de middelen die mij als kunstenaar ter beschikking staan, binnen een kader dat ik zelf markeer, naar ‘het wezen der dingen’; naar intensiteit en concentratie. Ik probeer een zo zuiver en intens mogelijk beeld te scheppen, waarbinnen zowel natuur als cultuur een rol spelen. De natuur levert de grondstoffen, de cultuur het kader”.
- Nan Groot Antink

De essentie van materialen

Grondstoffen zijn niet oneindig. Van olie en lithium tot drinkwater - de uitputting van de aarde is een urgent vraagstuk. Dit raakt niet alleen economie en samenleving, maar ook de kunst. Kunstenaars benaderen materialen op hun eigen manier: als inspiratiebron, onderzoeksterrein of thematisch uitgangspunt. De kunstenaars van Grondstof verkennen de essentie van hun materiaal. Van fysieke eigenschappen tot symbolische betekenissen; hun werk laat zien hoe grondstof meer is dan alleen een middel, een verhaal op zich.
 

Van schapenvacht tot geluidswerken

De vormen zijn net zo divers als de kunstenaars zelf: van macramé (Hajee) en wollen schapenvachten en een video-installatie over processen in de aarde (Havel), tot levensgrote tekeningen (Hoogesteger). Nan Groot Antink werkt met plantaardige kleurstoffen, afgestemd op seizoenen en vindplaatsen - zonder ooit nog verf te kopen. Kaneli & Smit en Havel benaderen hun materiaal bijna wetenschappelijk: wat vormt de kern van een landschap, de bodem, het getij? Venema onderzoekt met zijn werk energievelden in de natuur en legt letterlijk bloot wat we niet zien. Tot slot zoekt Jerrold Saija in zijn werk en met gebruik van specifieke materialen naar verbinding met zijn culturele voorouders. Alles kan grondstof zijn, de fysieke werken en onderzoekende installaties nodigen de bezoeker uit om materiaal op een nieuwe manier te ervaren.

Lees hier het artikel op ED.nl

De tentoonstelling Grondstof komt tot stand met dank aan Wijkmanagement Helmond, het Cultuurfonds en Mondriaan Fonds.

Margreet Hajee (Apeldoorn, 1958)

Margreet Hajee raakte in de jaren 80 al gefascineerd door klei als materiaal. De klei die zij langs de IJssel vond tijdens de academiejaren was donkerbruin, “vervuild” met takjes en steentjes, weerbarstig, zwaar en onvoorspelbaar. In vochtige toestand is klei een materie die alle kanten op meebeweegt.

"Ik ben dol ben op ambacht en hou van alle facetten die passen bij het verstaan van een vak: kennis, kunde, geschiedenis, geduld, tijd en ervaring. In Museum de Pauma, in Zuid-Catalonië, zag ik objecten die allemaal gemaakt waren van de plaatselijke Palma Blanca. Helemaal gefascineerd door deze eeuwenoude manier van vlechten, de bijbehorende tradities en de waardering voor dit ambacht ben ik er zelf mee aan de slag gegaan. Net als zelf klei delven, oogst ik nu palmblad, droog het, scheur het doormidden op de breedte die ik kan gebruiken en ga aan het werk. Het materiaal bepaalt wanneer ik ermee mag werken. Ik beweeg mee en observeer wat zich voor doet. Naast werken met palmblad spin ik met plantaardige vezels: brandnetel, banaan, hennep en sisal.”

Kleine verhaaltjes (2024) Carob en plantaardige materialen

Lucie Havel (Lesparre-Médoc FR, 1973)

Door installaties, objecten en video-essays, gebaseerd op onderzoek, bevraagd kunstenaar Lucie Havel de culturele achtergrond van onze relatie tot de natuur. Havel neemt andere soorten, zoals een plant of een dier onder de loep. Door zich te verdiepen in onder andere wetenschappelijke literatuur probeert ze meer te weten te komen over haar onderwerp. Deze bronnen geven haar ook informatie over de culturele positie van haar onderwerp, zoals vooroordelen of aannames.

De kennis en vragen die hieruit voortkomen, worden vertaald naar kunstwerken die gericht zijn op het opwekken van emotioneel begrip bij de kijker. Iedereen wil graag een schattige ijsbeer helpen, maar een grondbacterie roept zonder verdere context nu eenmaal niet dezelfde gevoelens op.
De materialen die Havel gebruikt zijn afkomstig van de bestudeerde soorten. Door de manier waarop ze ze behandelt, stelt Havel een andere benadering voor in de omgang met de soort. Ze doet dit met het doel om van een positie van uitbuiter of gebruiker over te gaan naar een vorm van partnerschap met deze soort.

De vorige eigenaar (2021) is een serie kunstwerken gebaseerd op tien schapenvachten (scheerwol), die mens en natuur verenigen door menselijke elementen naast dierlijke identiteit te laten bestaan.

Karin Hoogesteger (Emmeloord, 1973)

In het werk van Karin Hoogesteger staan de verbondenheid en spanning tussen mens en natuur centraal. Hoewel haar gebruikelijke techniek verf op linnen is, schuwt Hoogesteger niet om andere materialen te gebruiken, zoals houtskool, potlood, (rijst)papier, inkt, lak, bister en pigmentpoeder.

Vanuit haar tweede thuisbasis Spanje ontdekte Hoogesteger dat er zich 400 gesloten steenkolenmijnen bevinden in de deelprovincie Teruel, wat haar inspireerde met het thema steenkool te gaan werken. Bij thuiskomst in Nederland werkte ze aan metershoge tekeningen van eerst houtskool, daarna eierkolen (=steenkool) – beiden carbon genoemd in het Spaans – en met grafiet.

Het gegeven dat steenkool organisch materiaal is dat ontstaat onder druk in de aarde, en na nog langere tijd en hogere druk grafiet wordt, wat uiteindelijk na nog veel meer tijd zal veranderen in diamant, ligt hieraan ten grondslag.

Carbón # 1 en Carbón # 2 (2022)

Kaneli & Smit 

Irem Kaneli (Istanbul, 1970) en Stijn Smit (Schingen, 1976)

Kunstenaarsduo Kaneli & Smit is direct verbonden aan het landschap van Groningen. Lokale klei vormt het pigment en daarmee de kleur van de schilderijen. Het materiaal geeft diepte en gelaagdheid aan hun filosofie op de plek, net zoals de aarde van Siena kleur en betekenis heeft gegeven aan het werk van Toscaanse meesters. Het Groningse landschap is van kosmische aard.

In diverse werken laten Irem Kaneli en Stijn Smit de grondlagen van Nederland zien. In een paar meter diepte van nu naar 150.000 jaar geleden – de grondlagen (horizonten) tot op 20 meter diepte, gecomprimeerd. Hun kunst maakt zichtbaar wat er onder onze voeten ligt; de schoonheid van een dynamisch gevormde bodem door zee, rivieren, wind, weer en mens. De blauwe punten verwijzen zowel naar de lucht als de hoge vloeden van verleden.

Test Earth Triangles. Alle verschillende grondsoorten van Nederland geschilderd op deze panelen.

Jerrold Saija (Sittard, 1996) 

Jong talent Jerrold Saija onderzoekt hoe herinneringen zich vormen en vervagen. Hij vangt ze zodat ze niet verloren gaan, maar opnieuw ervaren, bewaard en doorgegeven kunnen worden. Herinneringen zijn ontastbaar, maar bevinden zich in ons lichaam, gedeelde ervaringen, archieven, mondelinge overleveringen en mythologische vertellingen. Taal loopt als een ritme door zijn werk, zowel in schrift als poëzie, en vormt een belangrijke bron voor het leggen van nieuwe verbindingen en het ontdekken van alternatieve verhalen.

Zijn werk raakt thema’s van transformatie en herinterpretatie, waarbij het verleden niet vastligt, maar voortdurend in beweging blijft. Met fotografie, beeldhouwen, 3D-modelleren, video-assemblage en ruimtelijke installaties verweeft hij fragmenten van het verleden en heden en geeft ze nieuwe betekenis – een manier om opnieuw in contact te komen met wat gezien en gevoeld mag worden.

Steunbalk (huilenbalk) 2021

Joppe Venema (1998, NL)

Joppe Venema ziet zijn werk als een antenne-netwerk dat zich richt op de onzichtbaarheid van energie en stralingen en hoe zich dat verbindt met verschillende kennisvormen waar spirituele, religieuze kennis, complottheorieën en (pseudo)wetenschappelijke kennis samenkomen. Zijn werk en onderzoek is een oefening naar het waarnemen van de realiteit buiten ons menselijk elektromagnetisch spectrum, alsook infrastructurele verstrengeling en hoe die realiteit is vervlochten met vragen rondom ecologie, politiek en technologie. 

Dat de mens altijd al onderdeel is geweest van de natuur is een inherent deel van zijn denken. Dit manifesteert zich in in-situ installaties, sculptuur, video, fotografie en geluidswerken. 
 

Putrefiction 1, batterij ets op staal, kirlian fotografie,magneten, scharnieren en Putrefiction ll, verroest staal, inkjet prints, magneten, scharnieren