Altijd in het Nu

Eén van de inspiratiebronnen voor de tentoonstelling is het proefschrift van Leo Delfgaauw: ‘Elke stap is een volgende’ en het bijbehorende Mondriaanessay ‘Oude Meesters’, over beeldend kunstenaars en ouder worden’. Gevorderd kunstenaarschap gaat over de combinatie van dat wat gemaakt is en de actualiteit, de relevantie van het gemaakte in het heden. Zonder reflectie geen vernieuwing. Bij veel kunstenaars zie je dat zij op latere leeftijd een eerder gemaakt werk nog eens opnieuw onder handen nemen. 

Altijd in het Nu

Kunstenaar zijn is geen baan, het is een manier van leven, vol onderzoek en experiment. Dat bewijzen deze kunstenaars op leeftijd, tussen 73 en 85 jaar, die nog steeds actief zijn met hun werk en het presenteren daarvan, en zich blijven vernieuwen in artistiek opzicht. Met de tentoonstelling willen we de vitaliteit van het werk en hun beroepspraktijk laten zien, soms in relatie tot het vroege werk. De titel is gekozen, omdat kunstenaars slechts zelden in het verleden van hun beroepspraktijk blijven hangen, terwijl zij ook niet overmatig bezig zijn met de toekomst. Het nu is het enige wat telt.

Verrassende presentatie 

De acht kunstenaars, Johan Claassen, Jan van Duynhoven, Ria van Eyk, Christie van der Haak, Corry van Hoof, Theo Kuijpers, Guido Lippens en Lydia Schouten, presenteren zowel recenter als ouder werk in een verrassend geheel. Een unieke kans om bekende en onbekende werken in deze setting te zien, zoals bijvoorbeeld een werk van Lydia Schouten, dat nooit meer is vertoond nadat zij in 1979 haar performance ‘Sexobject’ heeft uitgevoerd. Dit werk wordt in bruikleen gegeven door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Altijd in het eeuwige †

Tijdens de voorbereidingen van de tentoonstelling is Johan Claassen (Beek en Donk, 1943) overleden op 20 oktober 2023. Zo lang als zijn energie het toeliet is hij bezig geweest met de voorbereidingen voor zijn deelname aan de tentoonstelling in De Cacaofabriek. We zijn verdrietig dat hij niet meer bij ons is, maar blij dat zijn werk postuum een onderdeel is van ‘Altijd in het Nu’. In Volkskrant verscheen ook een mooi postuum.

Rondom de tentoonstelling 

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie met acht interviews door Rob Smolders. Hij was in de jaren ‘80 de oprichter van Metropolis M en heeft net als de kunstenaars die hij interviewde een lange historie in de Nederlandse kunstwereld. Rob Smolders verrichtte ook de officiële opening van ‘Altijd in het Nu’ op zondag 10 december. De expositie is t/m zondag 11 februari 2024 dagelijks* te zien tussen 13.00 en 17.00 uur (gratis toegang).

* De Cacaofabriek is gesloten op 25 december en 1 januari.
 

Lees hier het artikel op ED.nl

Lees hier het artikel op Brabant Cultureel

De tentoonstelling Altijd in het Nu is tot stand gekomen met dank aan Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Cultuurfonds en Mondriaan Fonds.

Jan van Duijnhoven (Uden, 1944)

Van Duijnhoven maakte zijn entree in de kunst toen hij de veertig al gepasseerd was. Zijn jeugd bracht hij door op een boerderij in het Brabantse Uden, te midden van de natuur waar hij nog altijd woont. Hij besloot (westerse) filosofie te studeren, maar vond daarin niet voldoende antwoorden op levensvragen die hem bezighielden. De existentiële zoektocht bracht hem vervolgens op het pad van de kunst, waarin de natuur een centrale plek heeft. Natuur is voor de mens pas zichtbaar als het licht is en met het licht verandert de ervaring van die natuur mee. Het winterlicht geeft duidelijk een ander beeld van de natuur dan het zomerlicht waarbij de warmte van het zonlicht een gloed over het land brengt.

Erkenning van het oeuvre van Jan van Duijnhoven kwam relatief laat. Vooral in de Verenigde Staten is zijn werk gewild. Van Duijnhoven mediteert met zijn werk op het licht. Het werk is abstract. Omdat smalle repen in het schilderij dieper liggen komt er op die plek minder licht en reflecteren de kleuren er anders. Zo worden het levende werken; ze veranderen mee met het licht.

Ria van Eyk (Venlo, 1938)

Ria van Eyk studeerde eind jaren vijftig aan de Academie voor Industriële Vormgeving in Eindhoven. Na enige jaren in Denemarken en IJsland werkzaam te zijn geweest, keerde zij terug naar Nederland. In de jaren daarna werkte zij aan een consistent oeuvre van wandkleden, schilderijen, tekeningen en monumentale werken in opdracht. Naast haar kunstenaarschap was zij als docent verbonden aan de academies in Eindhoven, Krefeld (D) en 's-Hertogenbosch.

Eenvoud en helderheid zijn in het oog springende karakteristieken van het werk van Van Eyk. Het raster vormt vrijwel altijd het vertrekpunt. Deze structuur combineert zij doorgaans met de kleurenreeks van het spectrum en zwart en wit. Dat levert abstracte beelden van concrete zaken als vorm, lijn, kleur en ritme. Het gebruik van materialen als bladgoud, vulkaanaarde en textiel zorgt voor een persoonlijke lading.

Christie van der Haak (Den Haag, 1950) 

In de jaren tachtig maakte Christie van der Haak furore met schilderijen van madonna’s die ze gedeeltelijk overschilderde met ornamentale vormen. Het ornament is sindsdien een constante in haar werk. Rond 2003 stapt Christie van der Haak geleidelijk vanuit het schilderen over op het ontwerpen van textielpatronen. Eerst neemt ze fragmenten uit haar schilderijen daarna gaat ze specifiek patronen ontwerpen die ze toepast in autonome kunstwerken als wandkleden en tapijten maar ook als meubelstof en wandbekleding. Het ontwerp bestaat uit een tekening op papier op A4 formaat die in de computer naar boven en opzij wordt gespiegeld en ingevuld met kleur. Eenzelfde motief kan door het wijzigen van de kleuren in je beleving veranderen van rustig naar sterk expressief. 

Christie van der Haak voerde in de afgelopen jaren verschillende opdrachten uit. In 2007 bekleedde ze de meubels van het Grand Hôtel Amrâth in het voormalige Scheepvaarthuis in Amsterdam met haar stoffen, die naadloos aansluiten op de Amsterdamse School stijl van het gebouw. Verder ontwierp ze voor het Nederlands Textielmuseum Tilburg stof voor een vijfentwintig meter lange bank van Piet Hein Eek. Ze werkte daarna ook met hem samen om zijn zogeheten jufferbankje te bekleden. Meer recent werden haar stoffen toegepast in de ontvangsthal van het hoofdkantoor van de ING Bank Leeuwarden. Christie van der Haak exposeerde in musea in binnen- en buitenland, het meest recent in Kasteel Helmond. 

Corry van Hoof (Ginneken-Bavel, 1949)

Corry van Hoof volgde van 1972 tot en met 1978 de studierichting monumentale vormgeving en schilderkunst aan de Academie voor Beeldende Kunst St Joost (Breda). Haar werk ontstaat vanuit het verzamelen van foto's, die zij maakt in de natuur, maar ook in de stad. Zij print die in zwart-wit uit op linnen met pigment inkt. Verder gebruikt zij textiellijm, acryl, stift, boekbinderslijm en maakt van doosjes objecten die zij afwerkt met bewerkte foto's. Zo creëert ze nieuwe beelden die de wereld laten zien als een paradijs dat tegelijkertijd meedogenloos is. Nostalgie is een belangrijk element in haar werk.

Werk van Corry van Hoof was onder andere te zien in een groepstentoonstelling in Museum de Beyerd in Breda, Kop Breda, in 2010 op de Affordable Art Fair in de Gasfabriek te Amsterdam, bij Galerie Appel en Galerie Nasty Alice en bij Kunstdrift (Breda)

Theo Kuijpers (Helmond, 1939)

Theo Kuijpers volgde de Academie voor Industriële Vormgeving in Eindhoven. Zijn militaire dienst vervulde hij van 1962 tot 1963 in Suriname. Terug in Brabant verwerkte hij impressies van Zuid-Amerika in zijn schilderijen. Tot op de dag van vandaag ontleent hij zijn inspiratie aan zijn vele reizen: naar Marokko, Australië, Italië, Frankrijk, IJsland en vele andere landen. Zijn werk doet vaak denken aan architectuur: naast verf gebruikt hij ook tentzeil, touw en takken en zo toont hij zich een ‘bouwer’ van schilderijen. Zijn werk is te vinden in musea in Amsterdam, Eindhoven, Nijmegen, Schiedam, Haarlem en Utrecht alsmede in Brussel en Sydney.

Guido Lippens (Terneuzen, 1939)

Guido Lippens volgde eind jaren vijftig de opleiding aan de Akademie voor Industriële Vormgeving in Eindhoven. Hij woont en werkt in Middelburg en is werkzaam als beeldhouwer, schilder, tekenaar en graficus. Ook werkte hij als docent aan diverse academies waaronder die van Arnhem. In 1965 had hij zijn eerste solotentoonstelling. Aanvankelijk maakte Guido Lippens expressionistisch en figuratief werk, later werkt hij veel met repetitie en motieven. Hij herhaalt basisvormen tot de beeldelementen vervreemden en een verrassend totaalbeeld opleveren.

Over het werk van Lippens zijn diverse publicaties verschenen en hij won verschillende stipendia en prijzen. Guido Lippens exposeerde onder andere in het Van Abbemuseum, Gemeente Museum, den Haag, Stedelijk Museum, Amsterdam, Stedelijk Museum, Schiedam, Centraal Museum, Utrecht, Museum het Prinsenhof , Delft en het Museum Jan Cunen in Oss. In 1982 nam Lippens deel aan de Documenta in Kassel.

Lydia Schouten (Leiden, 1948) 

Lydia Schouten is een internationaal bekende Nederlandse performance- en videokunstenaar. Aan het begin van haar carrière bekritiseerde ze traditionele vrouwenrollen en het portretteren van vrouwen als seksobjecten. Meer recent behandelt haar werk thema's als eenzaamheid, seks en geweld. Haar werk is internationaal tentoongesteld en ze heeft in verschillende landen artist in residencies gehad. Schouten ontving de Maaskantprijs van de stad Rotterdam in 1975. 

Van 1978 tot 1981 hield Schouten zich vooral bezig met performancekunst, van 1981 tot 1988 vooral met videokunst. Ze verschijnt vaak in haar video's, bijvoorbeeld Romeo is bleeding (1982). In 1984 werd haar werk opgenomen in The Luminous Image, een internationale tentoonstelling van videokunst in het Stedelijk Museum. Sinds 1988 richt ze zich op installaties met fotografie, geluid en video als belangrijkste componenten. Haar werk is beschreven als "een retorische corruptie van de iconen van de populaire cultuur" die soms zowel "schokkend" als "aangrijpend mooi" is. Ze heeft zelf gezegd dat haar werk vaak gaat over het overwinnen van haar eigen angsten. 

Haar werk is tentoongesteld in het Museum Ludwig in Keulen, het Centre Georges Pompidou in Parijs, The Torch Gallery in Amsterdam, The Institute of Contemporary Art in New York City en het Metropolitan Museum of Photography in Tokio. 

Beluister hier de podcast bij het werk How does it feel to be a sexobject (1979) van Lydia Schouten, wat nu te zien is in De Ccaofabriek.